Florent Geel (FIDH): «Il faut plus de démocratie» au Rwanda

Publié le par veritas

Vendredi 4 août se tient une élection présidentielle au Rwanda. Ce scrutin est sans suspense, car, il y a deux ans, Paul Kagame a fait modifier la Constitution afin de pouvoir briguer un 3e mandat. Officiellement, le président rwandais n’a que deux adversaires, l’opposant Frank Habineza et l’indépendant Philippe Mpayimana. Mais quelle est la situation des autres opposants au régime ? Florent Geel est le responsable du bureau Afrique de la FIDH, la Fédération internationale des droits de l’homme. Il répond aux questions de Christophe Boisbouvier.
RFI : Un opposant autorisé à se présenter, en l’occurrence Frank Habineza du Parti démocratique vert, c’est un signe d’ouverture ou c’est juste un trompe-l’œil ?
Florent Geel : C’est probablement un trompe-l’œil puisque le Parti vert, leur vice-président a quand même été décapité, exécuté en 2010. Donc c’est manifestement une démocratie multipartite pour la forme malheureusement et c’est bien dommage, car le Rwanda a des atouts en termes de développement. De surcroît, ce miracle économique, on a vu qu’une partie de ce miracle est basée sur des expropriations qui datent de l’époque de l’après-génocide des Tutsis au Rwanda et qui a favorisé une classe dirigeante du régime en place. Et cette tension au niveau des propriétés est aujourd’hui manifeste et on peut craindre un retour de bâton dans les prochaines années. Ce n’est pas notre souhait, la FIDH et ses organisations membres avaient dénoncé la préparation du génocide des Tutsis au Rwanda, ce n’est pas pour aujourd’hui prôner un divisionnisme, comme pourrait nous en accuser le président Kagame, mais pour conserver les acquis économiques de santé, de développement du Rwanda d’aujourd’hui. Il faut plus de démocratie. Les citoyens rwandais sont probablement matures pour le faire.
Quand certains journalistes rwandais de Kigali disent que la véritable opposition n’est pas autorisée à participer à l’élection, vous êtes d’accord avec eux ou pas ?
Oui, en grande partie. Ce qui est très compliqué au Rwanda, c’est qu’une partie de l’opposition est effectivement une opposition radicale qui ne s’est probablement pas remise de l’idéologie qui était véhiculée au moment du génocide des Tutsis au Rwanda. Alors sans soutenir évidemment les génocidaires, bien au contraire, il faut pouvoir aussi laisser s’exprimer une opposition qui peut être même radicale et puis surtout laisser s’exprimer cette opposition qui elle est constructive et demande simplement des transitions politiques.
Parmi les partis politiques interdits, il y a les Forces démocratiques unifiées (FDU). Quelle est la situation des principaux leaders de ce parti ?
C’est le parti de Victoire Ingabire, un certain nombre d’entre eux ont été arrêtés ou font l’objet de poursuites judiciaires. Il est évident que c’est exactement la situation du parti dont je parlais tout à l’heure, c’est-à-dire que les FDU sont un parti d’opposition, qu’ils ont droit à la liberté d’expression. Leur idéologie peut paraître ambigüe par rapport à la question du génocide, et en même temps, ils posent un certain nombre de questions. Et en tout cas, il est très clair qu’avec le cas des FDU, on voit très bien que la liberté d’expression n’est même pas limitée comme ça peut l’être dans plein d’autres pays, mais est complètement confisquée. Alors le FDU n’est qu’un faux nez d’un certain nombre de problèmes, c’est-à-dire que des partis bien plus modérés et pondérés, le Parti vert notamment, sont tout aussi interdits. Et c’est là qu’on voit que sous prétexte d’anti-divisionnisme, sous prétexte de limiter l’impact de l’idéologie génocidaire, qui serait restée dans certaines familles politiques, en fait, on empêche tout le monde de parler. Et c’est ça le drame aujourd’hui du Rwanda.
Victoire Ingabire est donc en prison depuis sept ans et doit normalement y rester encore huit ans. L’une de ses grandes fautes, aux yeux de la justice rwandaise, c’est d’avoir demandé que les auteurs de crimes contre les Hutus soient poursuivis. En quoi est-ce un délit au Rwanda ?
C’est perçu comme divisionnisme. C’est-à-dire que, évoquer des ethnies au Rwanda, évoquer la possibilité d’une répartition du pouvoir par ethnie ou considérer que les Hutus auraient pu être victimes du génocide au Rwanda également - alors que c’était un génocide dirigé contre les Tutsis - est un crime. Donc au nom de la lutte contre le génocide des Tutsis, on empêche toute expression aussi sur l’histoire puisque nous, on se souvient très bien, que nous avons dans un grand ouvrage, réalisé à l’époque avec Human Rights Watch également et Alison Des Forges, expressément dit que nous pensions qu’il y avait eu 70 000 exécutions au Rwanda à la suite du génocide des Tutsis au moment où le FPR [Front patriotique rwandais] reprenait le pouvoir au Rwanda, on a estimé à environ 70 000 le nombre d’exécutions sommaires…
Contre des Hutus…
Contre des Hutus, mais pas uniquement contre des Hutus. Mais en niant ces crimes, qui étaient effectivement massifs, on fait le lit des théories complotistes, des théories révisionnistes. Et c’est là, je dirais, la limite du système autoritaire et de verrouillage de l’information et des faits historiques du gouvernement rwandais, c’est en fait alimenter ce qu’il cherche à combattre, c’est-à-dire le divisionnisme.
Cette répression que vous pointez, vous FIDH au côté de Human Rights Watch et d’Amnesty International, est-ce qu’elle est dénoncée aussi par les pouvoirs politiques ou est-ce que vous vous sentez un petit peu seuls quelquefois ?
Alors elle l’est de plus en plus. Evidemment avec le rôle qu’a joué la communauté internationale dans le laisser-faire au moment du génocide des Tutsis, pendant plus de vingt ans, la communauté internationale s’est réduite au silence par culpabilité. Mais à la suite de nos déclarations, que j’estime courageuses parce qu’on était effectivement très seuls, la communauté internationale commence aujourd’hui à durcir un peu le ton avec le Rwanda, comprenant que la culpabilité n’est pas une position. Sans donner des bons ou des mauvais points, il n’en demeure pas moins que le Rwanda ne pourra pas continuer à se développer sans un minimum de démocratie.
Surtout ce qui est à mentionner, c’est que le président Kagame a des solutions très intéressantes pour l’Afrique, des solutions africaines aux problèmes africains, et que dès que ça dérange un peu son pouvoir,  alors là il n’y a plus de solution africaine qui tienne. Je reviens un petit peu sur le cas Victoire Ingabire : ses défenseurs ont saisi la Cour africaine des droits de l'homme et des peuples, qui est donc un organe de l’Union africaine pour tout citoyen, et le Rwanda avait d’ailleurs ratifié cette cour permettant aux citoyens et aux ONG de la saisir en cas de différend avec l’Etat. Dans le cas de Victoire Ingabire, ses défenseurs ont saisi cette cour et au lieu d’aller plaider devant cette cour, le gouvernement rwandais s’est retiré de cette cour. Or c’est le développement d’un système de justice africaine. Donc vous voyez que les intérêts particuliers du président Kagame se fracassent contre les principes, dès lors qu’ils ne remplissent pas ses intérêts politiques.
RFI
Pour être informé des derniers articles, inscrivez vous :
Commenter cet article
T
Umuhanzi Theogene ati icyifuzo cy'abanga u Rwanda kibaye ubusa. Bari bazi ko u Rwanda rugiye gukorwa n'isoni ati Ese abo banzi barajya hehe? Ko Imana yatabaye u Rwanda ikaduha Paul Kagame bose babireba?
Répondre
N
Nitwa NTWARI yangana n'ibigwari. Ndi umugabo udasubira inyuma ku rugamba rwo gukunda urwambyaye, mu mabyiruka nakubitiye umwanzi mu birunga mumaramo ingeso mbi yo gutanya u Rwanda. Abitabiriye kwica Inkotanyi nabakinnye agakino mbashoramo imyambi y'ingobe inkuru mbi itaha muri Muvoma. Nagize nti Inkotanyi naje mpaka Kigali abanyempuha bati arabeshya bucya narutushyemo, ntanga umusanzu wo kubaka u Rwanda rwari rumaze gusenywa n'inyemeramabi, ndwana urugamba rwo kubumbatira ubumwe bw'abanyarwanda, none Ubu u Rwanda rwahindutse inyenyeri ya Afrika, abanyamahanga barasibanira kuza kureba ibyiza byuzuye u Rwanda ducyesha ubuyobozi bwiza bwa Nyakubahwa Paul Kagame. Umwirondoro wanjye ni uwonguwo ngaho wujyane mu bawugutumye.
Répondre
S
Ntwari, mu biwgi byawe wibagiwe kuvuga UDUFINI twahitanye abahutu bo mu karere. Baba abo mwtsinze mu Rwanda cyangwa abo matsindiye muri Kongo aho n'abarundi b'abahutu cyangwa abahutu b'abakongomani i Masisi mutababariye. Abanyekongo miliyoni zirenga eshanu mwahitanye mukanasahura ubukungu bwabo. Siniriwe mvuga ibyo MUSHHIKIWABO asigaye yita UTUZNGU (Espagnols, Canadiens, Francais, Croate). Reka nkubwire ibindi wirengagije: abanyekongo banditse inkuru y'imbeshyi ko Kagame yitabye Imana, maze sinakubwire bikubita mu Miahanda babyina Ndombolo na Nsakanyonsa. Kagame niwe muntu wanzwe cyane mu Karere kacu. Niwe mu perezida wenyine ukorerwa Imyigaragambyo n'abatari abenegihugu cye (Kongolais, Burundais, ) iyo yitumiye ngo aje muri Europe. Ariko niwe mu Perezida wenyine uzi ukuntu abantu bazifata igihe yitabye Shitani.
M
Icyo ko ali icya Kayitare intare batinya ; kandi shobuja yaramwivuganye! Yaba se yazutse? Wongereho nica Ibingira uti nishe ibihumbi n:ibihumbi byabanyarwanda none ngaramye mu Rugwiro abo niciye bandamya!
M
Ngaho se duhe nawe umwirondoro wawe wose;utange urugero ko wifitiye ikizere ko ibyo usuka kuli runo rubuga ali ukuli
Répondre
N
Reka nsubize uyu wiyitirira TOM ndahiro. Icya mbere kwiyitirira izina ritari iryawe ni icyemeza ko utiyizera mu byo uvuga. Hanyuma uti, Mpayimana yujuje ibyangombwa gute kandi yibereye muri France? Mpayimana afite Abantu bakorana nawe mu Rwanda, igihe yari yasubiye muri France nibo bakomeje gukora ibyo yasabwaga. Ibi bitandukanye cyane n'ibinyoma mwirirwa mukwiza ngo mu Rwanda nta bwisanzure buhari. Niba Ubwisanzure muba mushaka kuvuga ari ukongera kugarura ingengabitekerezo ya genocide mu Rwanda, ibyo ntabwo bizongera kubaho ukundi, abayifite bibakundiye mwayireka nibitabakundira muzayihambanwa muyijyane i kuzimu ariko ntabwo izongera guhabwa urubuga mu Rwanda. Umunsi wabonye muri France bahaye urubuga ibyihebe byo muri Etat Islamique, uzabaze impamvu mu Rwanda badaha urubuga abafite ingengabitekerezo ya genocide. Hanyuma Uti Dr Frank Habineza ahagarariye nde? Ahagarariye abayobocye be babarizwa mu ishyaka Green Party. Uti FPR niyo yishyura byose ngo ibeshye abazungu. Iyo Uvuze ibintu nk'ibingibi, ntuduhe ibimenyetso, ibyo byitwa amazimwe. FPR yashyuye nde tubwire amazina. Yamwishyuriye iki? Tubwire impamvu. Yamwishyuye ryari? Tubwire umunsi itariki n'isaha. Yamwishyuye amafaranga angahe? Yayamuhereye hehe? Kuba utashobora gusobanura Ibi nkubajije, nta kuri na gucye kuri mubyo uvuga ibyo byitwa kujajwa. Ngo hari ababujijwe kwiyamamaza ngo kuko badafite ibyangombwa? Nonese Niba umuntu asabwe ibyangombwa akabibura washakaga ko bahumiriza bakamwihorera? Niba ari uko ubishaka nta n'impamvu commission y'amatora yari kujyaho bari kureka abashaka kwiyamamaza bose bakiyamamaza mu kajagari. Nta kajagari rero dukeneye mu Rwanda. Ngo Kagame ko atashubije Passport ya Uganda? Ni inde se wigeze akubwira ko President Kagame afite ubwenegihugu bwa Uganda? Iyo aza kuba abufite commission y'amatora iba yaramusabye kubusubiza, Ibyo uvuga rero ni ibinyoma bishingiye ku marangamutima yawe ku giti cyawe ntaho bihuriye n'inyungu z'abanyarwanda. Wavuze ko hari uwashatse kuza mu Rwanda kwiyamamaza bakamwangira. Niba ari wa mugabo witwa Nahimana Thomas ngo w'umupadiri ushaka kuvuga, uriya niwe ubwe wibujije kuza mu Rwanda Kubera impamvu zikurikira. Yajyaga ku bibuga by'indege azi neza ko atujuje ibyangombwa bimwamerera kujya mu Rwanda. Ubwa mbere iyo aba ashaka kuza mu Rwanda yari kuza n'indege ya KLM iva i Burayi direct ikagera i Kigali idakoze escale i Nairobi muri Kenya. Yinyurishije i Nairobi kuko yari azi neza ko abanya Kenya batari bumwemerere kujya mu Rwanda, Kubera ibisobanuro yabahaye bakabona ntibijyanye n'ibyangombwa yari afite.Ibi byose yabikoraga kugirango ajijishe impunzi yaririye amafaranga azibeshya ko azazicyura mu Rwanda, hanyuma azibeshye ko bamwangiye kujya mu Rwanda. Yabikoraga kandi Kubera ko adashaka kuza mu Rwanda bitewe n'impamvu ze bwite. President Paul Kagame yigeze no kuvuga ko nawe atazi impamvu uwo muntu bamubuza kuza mu Rwanda, ariko ntawamubujije ni imikino y'abatekamutwe yabaga arimo yikinira. Banyarwandakazi Namwe banyarwanda nimwitorere President Paul Kagame, mumutore mu mahoro, ibyo yatugejejeho mu myaka ishize nibyo bizatuma twongera kumutora. Naho Abavuga nta gihe batavuze Ibi ntacyo bivuze. NTA NTAMBARA YADUTERA UBWOBA.
Répondre
T
Wibagiwe kutubwira niba passpory ya Uganda Kagame yarayishubije?
N
Uyu Monsieur Geel bite bye ?<br /> Ko mbona, ARUMA AHUHA, ACURIKIRANYA AMAGAMBO, arata ibigwi "SINGA POLO" yacu….<br /> <br /> Ntabwo ajya akurikira ibisobanuro bya Fawusitini ?<br /> <br /> Icyo nakwongeraho, niba rwose Perezida wacu akunda igihugu cyacu, nagishakire amahoro arambye. Ibyo bivuze ubwumvikane nyakuri bw’Abanyarwanda, apana bwa bundi bereka Abahinde , naringiye kuvuga Abazungu, ariko bo ibyo n’indi dossier, kuko bo, baba Ababiligi badukolonije, baba Abafaransa twita umwanzi, bose IRYO TEKINIKA BARARIZI.<br /> Mu burere bwabo (education et valeurs), ils ont la qualité d’être patients. Bagakora ibintu bijyanye na gahunda.<br /> <br /> Entore mwahurira ?
Répondre
S
U Rwanda bazarwite "SENGA POLO" y'Afurika aho kurwita Singapor y'Afrika.<br /> <br /> C'est sérieux!!!!!
T
Ni mu minsi 3 gusa abanyarwanda tugakora Andi mateka meza atazibagirana, tukitorera umukandida wacu, Nyakubahwa Paul Kagame. Hanyuma abo bizamena umutwe uzameneke ni akazi kabo.
Répondre
B
Turamukunda 1000% aliko atinya ko tumwegera -akambara imitamenywa ,agahindagura imodoka buli munsi-agahindagura amasaha atugereraho.
Répondre
N
Murasetsa koko!! Nonese Florent Geel ko ari umumotsi w'abadakunda ibyiza u Rwanda rwagezeho muragirango avuge iki? Murashaka se ko avuga ko mu Rwanda gahunda yo kwiyamamariza umwanya wa President w'igihugu yagenze neza nta mvururu zibaye nk'uko byagenze i Burundi, Congo Uganda na Kenya? Murashaka se ko avuga ko abantu batemerewe kwiyamamaza ari uko batujuje Ibyo basabwaga na commission y'amatora? Murashaka se ko avuga ko Diane Rwigara yibye urutonde rw'abantu b'ishyaka rya PS Imberakuri akabeshya ko bamusinyiye? Murashaka se ko avuga ko Ingabire Victoria afungiye gukurura amacakubiri mu banyarwanda yirengagije ibyago abanyarwanda bahuye nabyo biturutse kuri politique z'amacakubiri? Murashaka se ko avuga ko imbaga nyamwinshi y'abanyarwanda yerekanye ko ishyigikiye umukandida Paul Kagame? Murashaka se ko avuga ko bamwe mu bayobozi bishe inshingano zabo bakabangamira abakandida bahanganye na President Kagame, Police yabataye muri yombi harimo na Maire wa Rubavu? Murashaka se ko avuga iki kindi kitari iriya ndirimbo abatishimira u Rwanda bahoza mu kanwa? Wigeze ubona imbwa yabira se? Imbwa buri gihe iramoka ntabwo yabira, uramutse ubonye imbwa yabira nibwo watangara!!! kubona Florent Geel avuga ibinyoma ku Rwanda ni ibisanzwe nka Misa ya mbere. Cyakora iyo mu Rwanda ubu abantu baba barimo kwicana, abandi bahunga ari ibihumbi byinshi berekeza i Burundi abandi muri Congo, Florent yari kuvuga yemye ko mu Rwanda hari demokarasi. Ariko Ubu iyo umunyarwanda aryamye agasinzira, agatora Perezida nta maraso amenetse, Florent n'izindi nyemeramabi zose zibona ko ibyo atari Demokarasi!!! Ariko mwakangutse mwa banyafurika mwe!!. Ibyisi ni amabanga!!
Répondre
S
Ntwari we ibyo uvuga nta Bamporiki nawe ubwe ntabyemera. Ntiwumvise atubwira icyo NYINA avuga kuri FPR. Ariko kubera ubwenge bucye nta nubwo wumvise ikihishe mubyo Bamporiki yavuze kuri NYINA. Ariko akari cyera Ibinyoma bizagera aho bigaragara. Reka nkwibutse ibinyoma bimwe mwabeshye bikagera aho bibambika ubusa: Pasteri Bizimungu ngo ni PEREZIDA. Kagame ntabasoda afite muri Kongo. Karahamiheto ni umukongomani, Kabarebe we ngo yavukiye Kinshasa, Umwicanyi Nkundabatware wasauriraga Kagame ngo nu Umunykongo. Kagame yarihanukiye ati Nkudabatware ntabwo amuzi. Maze bamuha ubimenyetso ko bahora bavugana kuri Terefone. Kagame ati Nkurunziza ari gutegura Jenoside abeshya abarundi ati nzayihagarika none ubu ari kubica mu nkambi abita Imbonerakure... Komeza ubeshye ariko umneye kom iyo ubeshya abatekwemerera aba ari wowe Wibeshya
T
ALIKO MWAGIYE MUBWIRA IBYO BINYOMA ABAHINDE KO ABANYARWANDA TUZI NEZA IBIKORWA. MPAYIMANA YUJUJE IBYANGOMBWA GUTE YIYICALIYE MULI FRANCE? HABINEZA AHAGARALIYE NDE? FPR KO ALIYO ILIHA BYOSE,NGO MUBESHYE ABAZUNGU? KANAKA NTIYUJUJE IBYANGOMBWA,KANAKA YASHATSE KUZA MU RWANDA AFITE PASSPORT YA FRANCE: KAGAME SE KO ATARATANGA PASSPORT YA UGANDA? NTABWO MURAMENYA KO AKALI KUMUTIMA KAMENYWA NA NYIRAKO. IYO NDWARA SE KO ALI ICYOREZO CYA AFRIKA YOSE: EJO BUNDI SIHO UMUNYAMERIKA YABAHAGA INGERO NYINSHI ZABIYEMEJE KUZAGWA KUNTEBE! NTAKITAGIRA IHEREZO.
U
muri 3jours turahundagazaho amajwi kuri Rudasumbwa intore izirushintambwe wakuye Urwanda mu maboko y'inkoramaraso.<br /> <br /> Ngaho ubwo bugambo bwanyu nibuburizemo amatora turebe!!<br /> <br /> Muri imbwa nazo z'isega zitunzwe no kwiruka amashyamba zibwejagura gusa.
Répondre
S
Uwera Caritas uti IMBWA Z 'ISEGA. Shobuja we yatubwiye ukuntu Kayumba na Karegeya ari AMABYI. Kuvuga byo ntabyo muzi, nicyo gituma Kagame uretse Ibitutsi avuga ubusa. Intore zose MUKOMERA MUGUTUKANA hose ku maradio no kuri za FORA kuko nta bitekerezo byubaka mugira
U
Mushikiwabo ati: Utuzungu....
Répondre
M
Tora kagame,Ntwali,na wawundi Caritas Uwera,mugire vuba mwandagaze buno buzungu bubashyera rwose niba Mushikiwabo atabatanze.
Répondre
N
Kagame byaramurenze, arimo yirirwa adedemanga kuko abazungu bamaze kumurunguruka! Igihe cyose yamaze ababeshya, akagera nubwo ajya kubeshya abana ngo azava ku mwanya wa perezida ngo ajye kuragira inka ze nibwo yarimo yitesha agaciro!! Ubu se arwana ni iki?
Répondre