Kagame na Nkurunziza barahurira i Bukavu. Tshisekedi y'aba agiye kubunga nk'uko yabikoze kuri Museveni?
Biteganyijwe ko uyu munsi (ndlr: taliki ya 08/10/2019) ba Perezida Pierre Nkurunziza na Paul Kagame bahurira i Bukavu muri DR Congo mu gufungura "laboratoire" y'ubuhinzi ikomeye muri Afurika, aba bategetsi bombi baheruka guhura mu myaka ine ishize.
Bamwe mu bategetsi muri Congo babwiye BBC ko ku rutonde rw'abashyitsi bakuru bari buze gufungura iyi 'laboratoire' harimo Perezida w'u Burundi, uw'u Rwanda, n'uwa DR Congo, Félix Tshisekedi. Harimo kandi Joseph Kabila wahoze ari Perezida wa DR Congo, Olegun Obasanjo wayoboraga Nigeria na Akinwumi Adesina uyobora banki nyafurika itsura amajyambere.
Ubutegetsi bw'u Burundi n'u Rwanda bubanye nabi kuva mu 2015 ubwo habaga igerageza rya 'coup d'état' mu Burundi, ubutegetsi i Bujumbura bwashinje ubw'i Kigali uruhare muri uwo mugambi wo guhirika Nkurunziza. U Rwanda rwahakanye kuba inyuma y'uwo mugambi waburijwemo. Bamwe mu bagize uruhare muri iyi 'coup d'état' yaburijwemo bahungiye mu Rwanda, kimwe n'Abarundi ibihumbi amagana bahunze imvururu zakurikiyeho.
Ba Perezida Nkurunziza na Kagame baheruka kubonana tariki 13 y'ukwezi kwa kane 2015 i Butare mu majyepfo y'u Rwanda, bivugwa ko Nkurunziza yari yagiye kugisha inama Kagame. U Rwanda rwari rumaze kwakira impunzi zigera ku 4,000 z'Abarundi bahungaga imvururu n'urugomo, hashize ukwezi kumwe iyi 'coup d'état' nibwo yageragejwe.
Nyuma yabwo abategetsi b'ibihugu byombi babanye nabi, ku ruhande rw'u Burundi babujije abaturage kugira ibicuruzwa bongera kohereza mu Rwanda. Abanyarwanda bamwe nabo ntibakijya mu Burundi nka mbere kuko ubutegetsi bw'ibihugu byombi bubanye nabi. Imipaka ya Bugarama, Kanyaru Haut, Kanyaru Bas na Nemba nticyakira urujya n'uruza rw'Abarundi n'Abanyarwanda nka mbere.
Imiryango imwe yashyingiranye cyangwa ifitanye amasano muri za 'communes' Kabarore, Busiga, Mwumba, Marangara na Ntega ubu ntikibana nka mbere n'abayo bo mu turere twa Nyaruguru na Gisagara mu majyepfo y'u Rwanda.
Hari icyizere?
Abakurikira BBC kuri Facebook bagaragaje ko bishimiye guhura kwa Madamu Jeannette Kagame na Madamu Denise Nkurunziza i New York mu kwezi gushize mu nama y'abagore b'abategetsi b'ibihugu. Abadukurikira batanze ibitekerezo binyuranye birimo ko bifuza ko byaba byiza aba bagore "babaye baganiriye ku guhuza abagabo babo" kugira ngo bashyire ku ruhande ibibatanya, Abanyarwanda n'Abarundi bongere babane neza.
Jean Bosco Sebishyimbo, umwe mu bategetsi mu burasirazuba bwa Congo, yaraye abwiye BBC ko muri aka gace hari imitwe myinshi y'inyeshyamba z'Abarundi n'iz'Abanyarwanda babangamiye umutekano w'aka karere. Iyi mitwe iri mu bitera urwikekwe hagati y'ubutegetsi bw'ibihugu byombi.
Callixte Nsabimana, wari umuvugizi w'umutwe urwanya ubutegetsi bw'u Rwanda witwa FNL uzwi nka Sankara uherutse gufatwa, mu rukiko yavuze ko uyu mutwe wabonye ubufasha buva ku Burundi, (ndlr: Impuzamashyaka ya MRCD Sankara arimo yatanze itangazo ivuga ko ibyo Sankara yavuze yabitegetswe n'ubutegetsi bwa Kigali kubera iyicarubozo yakorerwaga).Leta y'u Burundi ivuga ko imwe mu mitwe y'inyeshyamba z'Abarundi irwanira muri Kivu y'Epfo ishyigikiwe na leta y'u Rwanda.
Bwana Sebishyimbo yabwiye BBC ko ubu hashyizweho komisiyo ihuriwemo n'ibihugu by'u Burundi, DR Congo n'u Rwanda mu kurangiza ikibazo cy'iyi mitwe. Bwana Sebishyimbo avuga ko abategetsi b'ibi bihugu nibamara guhura uyu munsi ku wa kabiri bafungura 'laboratoire' y'ubuhinzi, bazanahura n'iriya komisiyo biga ku mutekano w'ibi bihugu. Byinshi byitezwe kuva ku nama y'iyi komisiyo y'umutekano y'ibi bihugu bitatu kurusha mu gufungura 'laboratoire' ikomeye mu by'ubuhinzi.
Inzobere zinyuranye mu bya politiki n'ubutegetsi zivuga ko mu biganiro ariho haboneka amahoro kurusha mu ntambara.
Source: Inkuru ya BBC Gahuza