Burundi : Umututsi yafashwe ari gutanga ibipapuro bihamagarira abahutu kwica abatutsi !
Publicité
Kimwe n’ahandi hose ku isi, kuri iyi taliki ya mbere y’ukwezi kwa Mutarama habaye ibirori byo kwizihiza no kwifurizanya umwaka mushya w’2016. Nubwo mu duce tumwe tw’umujyi wa Bujumbura hakomeje kurangwa ibikorwa bihungabanya umutekano, mu gihugu cyose cy’u Burundi hari umutekano kuburyo abarundi nabo bizihije umwaka mushya nk’uko byakozwe hirya no hino ku isi. Ibikorwa by’umutekano mucye mu gihugu cy’u Burundi bishobora kuvukamo intambara ihanganishije amoko atuye icyo gihugu. Igitangaje cyane ni uko bamwe mu barundi bo mu bwoko bw’abatutsi bakora ibishoboka byose mu guhungabanya umutekano kugira ngo abahutu barakare bivune abatutsi babashotora. Iyi mikorere yo gushaka intambara hagati y’amoko hagati y’abahutu n’abatutsi yakoreshejwe na FPR mu Rwanda.
Muri iki gihe mu Burundi hari ibibazo bya politiki y’amashyaka atumvikana kuri manda ya Nkurunziza, bamwe mu batutsi b’i Burundi barifuza ko u Burundi nabwo bwagira jenoside y’abatutsi kugira ngo abahutu b’abarundi nabo bagirwe ruvumwa nk’uko byagendekeye bagenzi babo bo mu Rwanda. Karemie Mbarushimana mburamatari wa Karusi yababajwe ni uko hari abarundi bashaka ko amoko y’icyo gihugu yasubiranamo ; ibyo yabitewe ni uko mu mujyi wa Karusi hatoraguwe ibipapuro bidasinye (tracts) byajugunywe mu masoko, kubuyobozi no mu mihanda birimo ubutumwa buhamagarira abahutu kwica abatutsi. Abaturage bahise bamenyesha inzego zishinzwe umutekano z’u Burundi ko babonye umuntu urimo atagaguza ibyo bipapuro. Abashinzwe umutekano bakurikiye amakuru bahawe n’abaturage bashakisha uwo muntu uri kujugunya ibyo bipapuro.
Biragaragaro ko umugambi wo gushora abarundi muri jenoside kubera ubutegetsi wateguwe kera, ikirushijeho gutangaza cyane ni uko i Burundi habaye imyigaragambyo y’abavuga ko bamagana manda ya gatatu ya Nkurunziza baturuka mu mashyaka atavuga rumwe n’ubutegetsi arimo abahutu n’abatutsi ariko muri iki gihe amajwi akaba yumvikana mu binyamakuru by’amahanga ko ubutegetsi bwa Nkurunziza bugiye gukora jenoside y’abatutsi ! Ibibazo bya politiki i Burundi bikaba bigiye guhinduka ikibazo cy’amoko kandi bigasakuzwa cyane n’abatutsi mu gihe abari muri ayo mashyaka abenshi ari abahutu !
Abatutsi binjiye imitwe y’urubyiruko rw’amashyaka mu Rwanda mbere y’umwaka w’1994. Igihe Paul Kagame yakomaga imbarutso ya jenoside ahanura indege yarimo perezida Habyarimana Juvénal na Ntaryamira Cypriano w’u Burundi, urubyiruko rw’abatutsi rwari mu mitwe y’amashyaka anyuranye rwishoye mu bwicanyi bukomeye rwica abandi batutsi, ubwo bwicanyi nibwo bwaje kuvamo jenoside ishyirwa ku gatwe k’abahutu bose ; kugeza ubu Paul Kagame akaba yitwaza iyo jenoside yashoje kugira ngo azagwe k’ubutegetsi mu Rwanda! Amakuru menshi akaba yemeza ko Kagame yakomye imbarutso ya jenoside mu Rwanda azi neza ko abatutsi benshi bazayigwamo none ubu niwe wiyise umutabazi wabo !
Muri iki gihe mu Burundi hari ibibazo bya politiki y’amashyaka atumvikana kuri manda ya Nkurunziza, bamwe mu batutsi b’i Burundi barifuza ko u Burundi nabwo bwagira jenoside y’abatutsi kugira ngo abahutu b’abarundi nabo bagirwe ruvumwa nk’uko byagendekeye bagenzi babo bo mu Rwanda. Karemie Mbarushimana mburamatari wa Karusi yababajwe ni uko hari abarundi bashaka ko amoko y’icyo gihugu yasubiranamo ; ibyo yabitewe ni uko mu mujyi wa Karusi hatoraguwe ibipapuro bidasinye (tracts) byajugunywe mu masoko, kubuyobozi no mu mihanda birimo ubutumwa buhamagarira abahutu kwica abatutsi. Abaturage bahise bamenyesha inzego zishinzwe umutekano z’u Burundi ko babonye umuntu urimo atagaguza ibyo bipapuro. Abashinzwe umutekano bakurikiye amakuru bahawe n’abaturage bashakisha uwo muntu uri kujugunya ibyo bipapuro.Mu gihe kidatinze nibwo uwajugunyaga ibyo bi papuro yatawe muri yombi, akaba yitwa Nkunzingoma Aimable akaba ari umututsi w’umwarimu, wigisha ku ishuri rya Runyinya ; wafatanywe ibyo bipapuro mu mufuko. Ibyo bipapuro biriho ubutumwa buhamagarira abahutu kwica abatutsi. Ubutumwa bwanditse muri ibyo bipapuro butangira bugira buti : « yemwe yemwe bene gihugu ikangure !Ntaco musinzira ! umugambi wo kwikurako baba menja badashaka ko Mutama wacu twitoreye, urabandanya kurya twabikoze i BUJUMBURA ku magenekerezo ya 11 na 12 uku kwezi tugira turangize (le 11 na 12/12/2015) muri ya makaritsiye ya za ntumva za batutsi (Nyakabiga, Musaga na Jabe) reka tuvyereke… »
Biragaragaro ko umugambi wo gushora abarundi muri jenoside kubera ubutegetsi wateguwe kera, ikirushijeho gutangaza cyane ni uko i Burundi habaye imyigaragambyo y’abavuga ko bamagana manda ya gatatu ya Nkurunziza baturuka mu mashyaka atavuga rumwe n’ubutegetsi arimo abahutu n’abatutsi ariko muri iki gihe amajwi akaba yumvikana mu binyamakuru by’amahanga ko ubutegetsi bwa Nkurunziza bugiye gukora jenoside y’abatutsi ! Ibibazo bya politiki i Burundi bikaba bigiye guhinduka ikibazo cy’amoko kandi bigasakuzwa cyane n’abatutsi mu gihe abari muri ayo mashyaka abenshi ari abahutu !Igihugu cy’u Burundi gishobora kuzavukamo umututsi umeze nka Kajuga Robert wari uyoboye interahamwe maze akicira abatutsi kubamara kugira ngo FPR ibone impamvu yo gufata ubutegetsi ku ngufu ; iyi ntambara yo gufata ubutegetsi utanze igitambo cy’ubwoko bwawe FPR yarwanye ikaba ishaka no kuyijyana i Burundi niyo abakongomani bise mu rurimi rw’igifaransa « autoflagellation » twakwita mu kinyarwanda «kwikora mu nda ». Abarundi twabifuriza kutazagwa muri uwo mutego bagasohoka mu mahoro mu bibazo bikomeye bya politiki bituma umutekano mucye ukomeza kurangwa mu duce tumwe na tumwe twa Bujumbura.
Ubwanditsi