Guillaume Ancel : «Le débat sur le rôle de la France dans le génocide des Tutsis au Rwanda reste tabou »

Publié le par veritas

Guillaume Ancel au centre

Guillaume Ancel au centre

La plainte contre X déposée mardi par l'association Survie pose une nouvelle fois la question du rôle de la France dans le génocide des Tutsis du Rwanda. La réaction de Guillaume Ancel, ancien officier membre de l'opération française Turquoise.
 
Mardi 3 novembre, l’association Survie a annoncé avoir déposé une plainte contre X visant des responsables politiques français pour des livraisons d’armes aux régimes rwandais qui ont planifié puis mis en œuvre, entre janvier et juillet 1994, le génocide des Tutsis du Rwanda. À l’appui de cette plainte, Survie a fourni, pour l’essentiel, des documents déjà connus, dont certains se rapportent à des livraisons d’armes antérieures au déclenchement des massacres à grande échelle commis à partir du 7 avril 1994.
 
Dans un pays où la justice n’a jamais montré beaucoup de zèle à explorer la possible implication des responsables politiques français dans un génocide qui aura causé près d’un million de morts en 100 jours, on est en droit de rester circonspect quant à la possibilité que cette procédure prospère. Au moins cette initiative a-t-elle le mérite de relancer un débat tabou, depuis 20 ans, au pays des droits de l’homme : les autorités françaises ont-elles, en connaissance de cause, favorisé l’entreprise d’extermination des Tutsis mise en œuvre par leurs alliés rwandais du « Hutu Power » ?
 
Ancien officier de l’armée de terre, Guillaume Ancel a pris part à l’opération française Turquoise, officiellement mandatée par l’ONU alors que le génocide était largement consommé et dont l’objectif reste controversé. En juillet 1994, il a été témoin de livraisons d’armes françaises aux auteurs du génocide, alors réfugiés en RDC. Il revient pour Jeune Afrique sur les dimensions occultes de l’action militaire française au Rwanda.
 
Jeune Afrique : Avez-vous été sollicité par Survie dans le cadre de cette plainte ?
 
Guillaume Ancel : Non. Je pense que l’association a souhaité baser sa démarche judiciaire sur les documents qu’elle a pu réunir.
 
J.A:Vous avez pourtant été le témoin direct d’une livraison d’armes aux forces génocidaires par l’armée française en pleine opération Turquoise, en juillet 1994…
 
Je pense qu’il est important de distinguer le soutien que la France a pu apporter au régime rwandais au moment où il dérivait, avant avril 1994, et celui d’après le début du génocide. Tant que les massacres n’avaient pas débuté, même si des signaux permettaient de redouter ce scénario, on ne pouvait pas le prédire avec certitude. Cela est très différent du soutien apporté par la suite, en connaissance de cause, au régime qui commettait le génocide.
 
J’ai participé à l’opération Turquoise, dont l’ambiguïté était évidente : elle a été « habillée » comme une opération humanitaire alors qu’elle consistait initialement à apporter un soutien militaire au régime génocidaire. C’est dans ce cadre que j’ai assisté à une scène qui, à elle seule, sur le plan pénal, pourrait justifier la mise en cause de responsables français pour complicité de génocide. Sous couvert de cette opération humanitaire, la France a en effet livré des armes aux forces génocidaires exilées dans les camps de réfugiés de la RDC. C’était durant la deuxième quinzaine de juillet 1994. Officiellement, le génocide venait de prendre fin. Mais à cette date, on savait tout. Il ne pouvait s’agir d’une erreur de jugement. C’était un acte délibéré.
 
J.A: S’agissait-il d’une livraison d’armes ou leur a-t-on restitué des armes qu’on leur avait saisies avant leur fuite vers le Congo ?
 
J’ai longtemps pensé qu’on leur avait restitué leurs propres armes. Mais grâce au témoignage d’un officier de la Légion étrangère, j’ai compris que le volume des armes confisquées à l’ancienne armée rwandaise n’aurait pas permis d’alimenter le convoi que j’ai vu passer : entre sept et dix camions chargés de containers maritimes. Un officier français m’avait demandé de détourner l’attention des journalistes présents sur place pour qu’ils ne remarquent pas ce convoi, dont il m’a dit clairement qu’il contenait des armes pour les réfugiés hutus. Il s’agissait bien d’un stock pour soutenir délibérément l’armée génocidaire. Il ne pouvait donc s’agir que d’une décision politique prise au plus haut niveau de l’État.
 
J.A: Depuis que vous avez révélé certaines dimensions cachées de l’opération Turquoise, en avril 2014, vous avez publié des textes sur le sujet et participé à des colloques. Qu’est-ce qui vous motive ?
 
Il s’agit pour moi d’un enjeu démocratique. J’ai quitté l’armée de terre il y a dix ans, après une carrière très intéressante. Et je trouve choquant que dans une société qui se revendique démocratique, et qui passe son temps à donner des leçons politiques au monde entier, on soit incapable de tenir un débat sur le rôle que nous avons joué dans un génocide. C’est un blocage culturel des grands partis, lesquels entendent protéger leurs décideurs qui étaient aux affaires en 1994.
 
Qui, en France, s’accapare le droit d’empêcher les citoyens français de savoir ce qui a été accompli en leur nom ? En tant que citoyen et qu’ancien officier ayant participé à Turquoise, je veux obtenir la garantie qu’on saura éviter qu’un tel drame se reproduise à l’avenir. Or pour l’éviter, on doit savoir ce qu’il s’est passé. Qui, en France, s’accapare le droit d’empêcher les citoyens français de savoir ce qui a été accompli en leur nom, notamment en empêchant la déclassification des archives du Quai d’Orsay, de la DGSE et de l’Élysée?
 
J.A:En 21 ans, seuls deux anciens militaires – vous-même et un ancien adjudant du GIGN – ont accepté de livrer leur témoignage sur le rôle qu’on leur a fait jouer au Rwanda. Comment expliquez-vous cette omerta ?
 
Pour ceux qui sont encore en service, il s’agit du strict respect de l’obligation de réserve. S’ils s’exprimaient sur le sujet, ils mettraient fin à leur carrière, contrairement à moi qui ai acquis une liberté de parole en quittant l’armée. Pour les autres, il ne faut pas minimiser le fait que ce dossier met en lumière la relation trouble de la France dans un génocide. C’est très dur d’en parler. Moi-même, ça m’a coûté de devoir dire : « Oui, je pense qu’on s’est lourdement trompé au Rwanda. »
 
À titre privé, j’ai reçu des témoignages de militaires français qui sont intervenus là-bas. Ils considèrent avoir agi comme des professionnels, en conduisant avec efficacité les missions que les décideurs politiques leur avaient confiées. Ils estiment aujourd’hui que ce qu’ils ont fait n’était pas propre mais que dans le contexte de l’époque, ils n’en avaient pas forcément conscience car ils ne maîtrisaient pas les tenants et aboutissants de la crise rwandaise. Mais ils refusent d’exprimer publiquement leurs états d’âme par crainte des ennuis qu’on pourrait leur créer. Personnellement, j’ai tout de même fait l’objet de pressions juridiques, physiques, professionnelles… Le débat sur le rôle de la France dans le génocide des Tutsis au Rwanda reste tabou.
 
Source : J.A
Pour être informé des derniers articles, inscrivez vous :
Commenter cet article
M
Birababaje kandi biranashimishije kubona umufaransa akoresha ibinyoma bigeze hano ashaka gusenya igihugu cye.<br /> <br /> Abantu bakurikira nibatange amakuru arambuye kuri uyu mugabo n'uburyo yamaze guhabwa ibiturire na FPR ndetse n'abakorana nayo.<br /> Ibi bintu batangiye kubeshyera ubufaransa bibaye nyuma y'uko haternye inama y'abantu batandukanye yateraniye hano m'ubufransa m'ukwezi gushize, iyo nama yarimo abantu bashyigikiye FPR muri abo navugamo Bernard Couchner, Louis Michel... ubwo yarangiye bemeje ko bagomba kubeshyera abantu bose batekereza ko bashobora gushyira ahagaragara uruhare rwa FPR n'abo bayishyigikiye mu makubaba yagwiririye u Rwanda ndetse n'akarere kose, kandi bemeje ko bagomba gukora uko bashoboye kugirango n'i Burundi hazabe genoside kugirango bazabyegeke kubahutu ngo noneho ikitwa umuhutu cyose aho kiri kw'isi yose bagihigishe uruhindu, izo n'inama uwitwa Mingain wari muri iyo nama yabagiriye.<br /> <br /> Imyanzuro y'iyo nama ni myinshi.<br /> <br /> Turasaba Leta y'ubufransa ko yafungura idosiye yifariye k'u Rwanda, bakatwereka ibibi byose byabaye n'ababigizemo uruhare, abashyigikiye FPR, abayihaye ibikoresho ndetse n'amafranga, ndetse n'abanyamakuru bayikoreye mubitangaza makuru byose n'ababahaga amabwiriza.<br /> <br /> Ese kuki Leta y'ubufransa bayiharabika igakomeza igaceceka, ikibazo cy'uwahanuye indege kuki bakomeza kukidindiza.<br /> <br /> Ese ao ubufransa ntibwaba butinya kumena amagi bwicayeho?<br /> <br /> Abafransa berure batubwire uko amerika, ababirigi, abanyaklanada, abongereza n'ibindi bihugu byagiye binyuza ibikoresho bya gisirikare muri Uganda babishyiriye inkotanyi, abafaransa niberure batubwire uburyo ONU yafashije inkotanyi mugutegura genocide no kuyishyira mu bikorwa, ubufransa nibutwereke uburyo inkotanyi zirutse amahanga yose zibeshya ko Habyarimana yishwe n'umugore we kandi ari izo nkotanyi zifatanyije na ONU ndetse n'abanyamerika zari zimaze kumuhitana.<br /> <br /> Ubufransa nibutwereke uburyo indege z'abanyamerika arizo zirirwaga zihiga n'impunzi z'abahutu muri congo.<br /> <br /> Ese kuki ubufransa butazana Kayumba Nyamwasa ngo aze abereke ko ibyo babarega ari ibinyoma.<br /> <br /> Abafransa nta kintu namba bagombye kwishinja kuko bari bafitanye amasezerano na Leta y'u Rwanda mu rwego rwa gisirikare.<br /> <br /> Uwo guillaume wahinduwe ikiwerewere na vuvuzela kuki atagiye gushinja Bagisora i Arusha?<br /> <br /> Uwapfuye yarihuse koko.
Répondre
D
Guillaume Ancel devrait aller se repentir dans un bagne pour sa participation directe au génocide qu'il avoue avoir commis. Son absence de résistance à un ordre criminel ou sa prise de distance tardive avec la Mission turquoise qu'il accuse ne peuvent pas l'innocenter.
Répondre
M
Abafaransa ntabwo barushije abanyamerika gutanga intwaro no gutoza inkotanyi ibya gisirikare.<br /> Amakuru ahagije arahari nibimenyetso birahari, ibitabo biranditse, ubuhamya burahari.<br /> ikibazo ni uko abayoboke ba kagame bishyira imbere nkakaguru karwaye igisebe.<br /> Uwo munyarukato ni inkotanyi kandi ni makanji wahinduye strategy kandi nta kubishifikanya ho.<br /> Inkotanyi mubugande mu makambi azwi zatozwaga nabanyamerica nabongereza.<br /> Muri congo indege zose zakoreshejwe mukugemura intwaro harimo naza conteneri barekuriraga mukirere.<br /> kubazi Major Mugaragu ataritaba Imana muzakurikirane ubuhamya bwe murebe uko indege yabanyamerica yamanuye mumutaka conteneri yuzuye intwaro ariko igwa aho itagombaga kugwa .<br /> XFar zafashe mo ibyo zikeneye ibindi ziratwika.<br /> ikindi mwibuke ko indege zarasaga kumpunzi nijoro zagaragaye ko zari izabanyamerica kandi amafoto arahari muri services zintasi zubufaransa ni uko bo badakeneye kuvuza urunwa nkurwa ziriya ntore.<br /> Mwibuke abirabura babanyamerica babasirikare barwanye muri congo.<br /> Mwibuke uwo impunzi zafashe zikamumarana amezi hafi abiri kuva kivu kugera kumupaka wa angola zikamurekura kandi aracyari ho kuko yatumwe kuzatanga ubuhamya.<br /> Bantu muhangana na FPR kuri izi mbuga mujye mushaka amakuru mazima mbere yo kwandika aha.<br /> Baba abo bafaransa baba abanyamerica bose barakarya amabere ya ba nyina ni abo kutumaraho ariko kubera irondakoko ryaturenze turimo turyana kandi nabizera ko batsinze baribeshya urupfu twese ruracyatubunga mo ni uko dushimishwa nibya none gusa ntiturebe ejo.<br /> Rwose jye mbabazwa nabarimo bishima ngo baratsinze ariko abakiri bato muribo barambabaje kuko iminsi yabo iri imbere ni mibi.<br /> Ntawe narenganya kuko ubwenge bwacu bwaratokowe kubera kozwa mumitwe.<br /> Ubu dusigaye tuvuga indimi zose zo kuri iyi isi kuburyo yaba umunyamerica cg umufaransa ntacyo kubihohora ho bitwungura usibye kwicukurira imva gusa<br /> Mureke tuve mubuja bwaba satani babazungu twiyunvikanire.<br /> Abibwira ko mwatsinze France mwitonde murebe uko iri mo ikorana na America mukurasa Basher Al Assad maze mubone ko ntacyo bapfa.<br /> mwongere murebe uko America na France bagize Vladimir Putin muri UKRAINE UBUNDImukomeze mucokoze Satani ngo yakoze Genocide mu Rwanda!!!!<br /> kuva cyera abatutsi bamwe bigira ba Malayika bakunva ko bapfuye bonyine nyamara abatutsi bazi ubwenge bazi ibyabereye ibyumba na Ruhengeri kandi babihagaze ho baranabikora.<br /> Rero abatutsi bireba gusa nkaho abahutu atari abantu bamenye ko imana irimo ibareba.<br /> Abasajya nibo bakoze ibi byose none birirwa barindagiza igihugu cyose kugirango hatagira uvuga ibibi bakoze!!!<br /> Dore uko amahoro azaza mu Rwanda:<br /> Abasajya bazi ko ari abadapfa!!!!@ Ababyeyi babo bagiye babahetse ntibari bazi ibiri kuba.<br /> Bakuze bigishwa irondakoko nkuko General Kayumba yigeze kubivuga ko barwana mubuganda bicaga abaganda bazi ko barimo kwica abahutu!!!!!!!<br /> Hakenewe intambara yo kurwana nabasajya bakabura ababo nibyabo , bakunva uko akababaro kameze bakiruka imihanda bagata kigali birunzemo bakajya kuba mubyaro baciriye mo abakene, abasajya ubwabo nibo bazashaka inzira yamahoro kuko ntibazasubira mubuhungiro ngo bishoboke!!!!!<br /> Bo ubwabo nibo bazasaba imishyikirano kuko ubu bamaze kuzana amabondo kubera kurya ibyibano nta ngufu bagifite zo kujyanda Km 200 kumunsi!!!!!!<br /> Nta mufaransa nta munyamerica bose ni ibinywamaraso kandi abatabizi bamenye ko France yahaye kagame intwaro incuro zitari nkeya kandi ni nayo yategetse habyara kwemera imishyikirano.<br /> Ibindi tureke ubufana twishakire umuti wagahugu kacu.<br /> Batutsi namwe bahutu turapfa ubusa igihe kizagera tureshyeshywe kandi si kera.<br /> what goes up has to come down, FPR irimo kurya ibyanyuma.<br /> I know!!!!!!!!!!!
Répondre
G
Biratangaje kubona Abazungu baraguye mu mutego wi Iyenzi bakemera kwandagaza igihugu cyabo. kandi ntabwo ari Abafaransa gusa ahubwo namaze kubonako Abazungu benshi ari Ibisambo biteye ubwoba. FPR IKORESHA BENSHI MURI ZA RAPPORT ZIFIFISE KWANDIKA iBITABO by'ibihimbano , declaration zo kubeshya , abagira les expert dela region. I yo ubonye iyi nkubiri yo kubehya cyane mubazungu bashakagukira bvuba bakoresheje iriya Business ya Kagame ni benshi. Nta muntu uruta undi ibyo mwumva ngo ni abahanga namaze kukobana ko harimo ba RUCAGU, RWARAKABIJE, GASANA,NTAWUKIRIRYAYO, BAMBPRIKI na abandi bagambanyi benshi.
Répondre
N
MUNYARUKATO NA GACUZWE MURAPFA UBUSA .<br /> ABANYARWANDA BARATIKIYE USIBYA KO NI ABANYAMERIKA BARWANAGA N'ABAFARANSA BAKORESHEJE ABANYARWANDA .<br /> USIBYE KO BYABA BYIZA NDETSE NU UKULI KUKAJYA AHAGARAGARA N'URUHARE RWA ABNYAMERIKA BAFATANIJE N'ABONGEREZA KUGARAGAYE.<br /> HALI ABIBWIRA KO BABYUNGUKIYEMO.<br /> NYAMARA IBYISI NI GATEBE GATOKE.
Répondre
A
Hariho abantu beshi twabonye, tureba, twumvise, twumva, tukabona ko Imana yagiye hejuru cyane tutagera ngo tuyibaze ibibazo byabanyarwanda igihe izashyiraho iherezo. Kuva muri 1990 Ni kera cyane naho tunaniwe kandi turambiwe ariko tubona bwira bugacya kuri bamwe. None se navuga iki? Kwicwa kurara rubunda, guhigwa nkinyamaswa, inzara, indwara, imvura, imbeho, kwambara ubusa, nibindi bibi byishi cyane ubu nimyaka 26 abahutu bicwa ntakibazo, abahutu bahinduwe inyamaswa zo guhigwa kwisi yose no kwicwa kwisi yose.<br /> ariko uwagabanyije inyanja nubutaka arahari. Ahari ntajoro ridacya da! Nubwo ijoro ryo mu rwanda ryanze gucya.
Répondre
G
Kuri Munyarukato!<br /> kuba wumva ko abahutu ari abantu babi ni ikibazo kikuri mu mutwe. njye aho nturuka abatutsi barokowe n'abahuti bagenzi babo! ariko uzibaze umuhutu wageze tingitingi uwamuhishe! kandi yahigwaga n'umunyarwanda mugenziwe(Inkotanyi)!<br /> numara kubona igisubizo, uzibaze impamvu abahutu batibukwa? bo bapfuye batava amaraso? ntekerezako nubisubiza uzaba uteye intambwe mu bumwe n'ubwiyunge twirirwa tubeshya.
Répondre
M
@ Abafaransa bararakabaho,<br /> <br /> Ibyo uvuga ndakumva ariko nkurikije ingero utanze bigaragara ko uvugira ubwoko bwawe kandi sicyo gihe.<br /> Ibyo urondoyi ni spéculations zidafite ishingiro kugeza uyu munsi.<br /> Tegereza nihemezwa ko Kagame yakoze ibyo byose uvuga azabibazwa kuko ntari hejuru y'amategeko.<br /> Igihe bitaraba rero birazwi n'isi yose ko abahutu bishe abatutsi kandi natwe ntitubihakana.<br /> Niba habonetse ibimenyetso bishinja umufatanyacyaha aruwe mufaransa rero uyu munsi, ntitwabirera ibuye kuko dukeneye ubutabera.<br /> Abo bagande n'abanyamerica dukunda kwivugisha ntibigeze baba impriqués nk'abafaransa
Répondre
A
ALIKO IYO BAVUGA URUHARE RWABAFARANSA! NI LYALI BAZAVUGA URUHARE RWA UGANDA? URWA UK URWA USA? ABAFARANSA SE NIBO BAMAZE IMPUNZI ZALI I KIBEHO? ABAFARANSA SE NIBO BAKUBUYE STADE YA BYUMBA? ABAFARANSA SE NIBO BATWITSE IBIHUMBI N'IBIHUMBI MULI PARC YA AKAGERA? MULI NYUNGWE ?ETC.... ABAMAZE ABANTU BARAGARAMYE MU RUGWIRO, AKAGURU HEJURU Y'AKANDI. KAGAME AZABAZWA LYALI KOKO ABANTU YAMAZE MULI KALIYA KARERE KOSE. NIYINYWERE AMAZI, EJO NTABWO AZI UKO HAZAMERA!
Répondre
M
Ngaho rero abahakana uruhare rw'abafaransa nibahakane.<br /> Uyu ni officier wari kuri terrain kandi ni umufaransa. Izo ntwaro se bazigemuriraga impunzi ngo baziyungururemo impungure z'ibigori!!<br /> Ukuri nikujye ahagaragara abanyarwanda tubwizanye ukuri kandi tuzabikuramo ubwiyunjye nyakuri.<br /> Hanyuma rere abahutu tukajyaho ngo FPR yataye mu makambi yica impunzi!!<br /> Tujye twemerako hari impunzi nyinshi zaguye mu mirwano, ariko kandi tuvugishe ukuri lo hari impande ebyiri zirwana kandi zifite intwaro.<br /> <br /> Ariko kuki abahutu dushaka kwerekana ubutagatifu kandi twarabaye babi burenze ukwemera?<br /> Igihe kirageze ko uwakoze amahano ayaryozwa aho yajya hose.<br /> Muhutu mwene data haguruka uvugishe ukuri turenganure abarenganye. Wimuhishira ngo nuko mugitanye isano kuko ejo nawe yakwica cg abo yiciye bakagutwaraho umwikomo.<br /> <br /> Jye na mukuru wanjye narabimubwiye, nzamugemurira, mwambike nfashe umuryango we uko nshoboye ariko sinzikorera umusaraba w'amaraso yamennye.<br /> Kuba ndi umuhutu ntibimpa uburenganzira nwo huhumiriza umututsi cg umutwa arengana kuko kuri jye umuntu ninkundi.<br /> <br /> Imana ibabe hafi bavandimwe.<br /> Munyarukato
Répondre
K
Ibyo yavuga byose ntacyo byahindura ku kuri, muribeshya ntimuzatsinda amateka mwayagoreka mwakwandika ayanyu muzamera nko gusuka umunyu mu nyanja. Uzaba akiriho azatubarire inkuru y'irangira rya RUPIYEFU