INGINGO 77 ZEREKANA UKUNTU INKIKO GACACA ARI IGIKORESHO.....cyo kurimbura Abahutu.(leprophete)
I Save baracyibuka Sergent Mucyo wasize ahakubuye , agatsemba abaturage yahasanze bose ! Harya ubwo bwicanyi bwo buzahanwa n'uruhe rukiko ? Inkiko Gacaca zasaga n' umushinga bwite wa Jean de Dieu Mucyo wahoze ari Ministre w'Ubutabera ! Yazishyizemo ubukana budasanzwe, ariko arabeshya ,amaherezo azabibazwa !
IMPAMVU LETA YA FPR-INKOTANYI YASHYIZE IMBERE KUGIRA NGO IKUNDE ISHYIREHO INKIKO GACACA.
Hari ubwoko bubiri bw'impamvu Leta ya FPR yashingiyeho mu gushyiraho Inkiko Gacaca:
*Hari impamvu z'umubare munini w'abantu bafunzwe FPR imaze gufata ubutegetsi ;
*Hakaba n'impamvu 6 za politiki zigaragara mu iriburiro ry’ Itegeko Ngenga No 16/2004 ryo kuwa 19/6/2004 , rigena imiterere, ububasha n’imikorere by’Inkiko Gacaca zishinzwe gukurikirana no gucira imanza abakoze ibyaha bya jenoside n’ibindi byaha byibasiye inyoko muntu byakozwe hagati y’italiki ya mbere Ukwakira 1990 n’iya 31 Ukuboza 1994.
INGINGO YA 3:
IMPAMVU Z'UMUBARE MUNINI W'IMFUNGWA
Nk'uko bigaragara mu nyandiko na raporo zinyuranye( Reba nka : Human Rights Watch, Rwanda, Justice compromise. L'héritage des tribunaux communautaires gacaca, page 2, résumé) ,Leta yakunze kuvuga ko Inkiko Gacaca zari ngombwa kubera ko nyuma ya jenoside hariho imfungwa nyinshi cyane.
Koko rero mu 1998, imfungwa zirenga ibihumbi ijana na mirongo itatu (130 000) zari zirundanyije muri za gereza na Kasho zari zifite ubushobozi bwo kwakira abantu ibihumbi cumi na bibiri gusa (12 ooo)! Uko gufungwa mu buryo budakwiye n'inyamaswa byakururiye benshi mu mfungwa urupfu, ubumuga n'ubundi burwayi bwagize ibisenzegeri abatari bake!
Twibuke ko Inkiko zisanzwe zatangiye guca imanza za jenoside mu kuboza 1996 ariko kugera mu 1998 zikaba zari zarashoboye guca imanza z'abantu 1292 gusa ! Aho niho Leta yaheraga ivuga ko kuri uwo muvuduko imanza za jenoside zagombaga kuzamara imyaka isaga 100. Bityo Inkiko gacaca zikaba ari zo zonyine zagombaga gukemura ikibazo cyo kwihutisha izo manza.
Icyo tubivugaho
Ibi bisobanuro bitangwa na Leta nta shingiro bifite kubera impamvu zikurikira:
(1) Kuvuga ngo umubare w'imfungwa wari munini cyane ni byo ariko abo bantu sibo bari barishyize mu buroko! Ikosa ni irya Leta ya FPR yapfaga kuyoragura Abahutu ibonye bose iroha mu buroko nta gushishoza ngo habe hafungwa koko ukekwaho kugira uruhare mu bwicanyi ! Igisubizo cya mbere si inkiko gacaca ahubwo hagombaga kurekurwa abantu bose badafite amadosiye hakajya hafungwa abakekwaho by'ukuri kugira uruhare muri jenoside. Gufunga benshi huti huti, bakarundanywa nk'ibikoko, bizwi neza ko nta butabera bazahabwa vuba, nta kindi bigaragaza uretse nyine ubushake bwa FPR bwo kugirira nabi umubare munini w'Abahutu BONYINE!
(2) Kuvuga ngo inkiko zisanzwe ntizashoboraga guca izo manza zose ni ukubeshya ! Izo nkiko zagombaga kongererwa ubushobozi, abajuji n'ibyumba byo gukoreramo !Ubundi bagakora akazi neza !
Ndetse birazwi ko n'amahanga yigeze gushaka gutiza u Rwanda ba Avoka n'Abajuji b'abanyamahanga kugira ngo imanza zihute ariko Leta ya FPR yarabanje irabyemera bigeze aho irabigarama!
Impamvu Leta yanze ko inkiko zisanzwe zica izo manza ni uko Abajuji b'umwuga batari gupfa kwemera kujya bacira abantu imanza zibarenganya bazira gusa ko ari Abahutu !
Ikindi ni uko Abajuji b'umwuga bari kugera aho bagashaka no gukurikirana ibyaha byakozwe n'ingabo za FPR, mbese nka ba Sergent MUCYO Jean de Dieu bizwi ko barimbuye abaturage aho banyuze hose ariko cyane cyane yagera hariya i Save akogera uburimiro ku baturage baho ! Ubu se ntiyigaramiye, hari umukoraho ? Simbona yarihinduye "umuspecialiste" wa "jenoside yakorewe Abatutsi "! Abaspecialiste baragwira ra !
Na none kandi Leta ntiyashakaga ko Abajuji b'Ababanyamahanga bakandagira mu Rwanda kugira ngo badahita bamagana ihohoterwa inkiko zari zigiye gukorera ABAHUTU benshi, bazira gusa ko ari Abahutu! Kuba hari Abahutu bishoye mu bwicanyi , ntibyahaga Leta ya FPR uburenganzira bwo kurimbura abahutu bose , bahereye ku bajijutse! Icyaha ni gatozi ! abakoze ubwicanyi nibo bonyine bagombaga kubiryozwa . Nyamara siko byagenze mu manza za jenoside.
INGINGO YA 4:
IMPAMVU 6 ZA POLITIKI ZIRI MU ITEGEKO NGENGA NO 16/2004 RYO KUWA 19/6/2004.
Twibuke ko iri tegeko ngenga ryahamijwe, rigatangazwa na Perezida Paul Kagame kandi akaba ari we utegeka ko ritangira gukurikizwa ! Perezida w’umuhutu witwaga Pasiteri BIZIMUNGU yagombye kubanza kweguzwa mu buryo bubabaje kugira ngo Inkiko Gagaca zitangizwe nta nkomyi ! Yenda iyo Pasiteri Bizimungu ajya gukomeza kuba Perezida yari kwanga kurishyiraho umukono kuko yabonaga ko nta kindi rimaze uretse kurimbura ABAHUTU ! Hari n'abemeza ko ari cyo yahowe, kuko yari atangiye gusobanukirwa neza gahunda ya FPR-Inkotanyi yo kurimbura Abahutu !
Byumvikane neza ko izo mpamvu 6 za politiki leta ya FPR-Inkotanyi yashingiyeho ishyiraho inkiko gacaca ari izigamije guhuma amaso Abanyarwanda n'Amahanga ! Iyo uzisesenguye neza uhita ubona icyo buri mpamvu ihishe mu nda yayo ! Zuzuyemo ibinyoma, uburiganya no kwivuguruza bitangaje . Muri make biteye ubwoba. Ngaho namwe nimwihere amaso:
Inteko Ishinga Amategeko :
(1)Imaze kubona icyaha cya jenoside n'ibyaha byibasiye inyokomuntu byakozwe mu Rwanda kuva ku itariki ya mbere Ukwakira 1990 kugeza ku ya 31 Ukuboza 1994;
Twirinde kwibagirwa ko ku italiki ya 1 ukwakira 1990 nta kindi cyabaye uretse igitero cya mbere FPR-Inkotanyi yagabye mu majyaruguru y’u Rwanda, iturutse muri Uganda ! Niba jenoside yaratangiye uwo munsi, ubwo uwayitangije arumvikana !
Ikindi gikomeye Abanyarwanda bagomba gusobanukirwa ni uko FPR –Inkotanyi itakurikije iri tegeko mu manza z’Inkiko Gacaca kuko yaje kuzibuza kuburanisha« ibyaha byibasiye inyoko muntu »(Ni Perezida Kagame ubwe wategetse ko bitagomba kuburanishwa, ngo ni agisida y'abana bake bihoreraga !),kugira gusa ngo ibyaha bikomeye byakozwe n’abasilikari ba FPR bitwikirwe, bityo Abahutu BONYINE abe aribo bashumurizwa Inkiko Gacaca ngo zibahingemo ubudehe !
Muri make iyi ngingo, uko yanditse mu itegeko, ni urwiyerurutson'ikinyoma, FPR yo yari izi ko abo ishaka ari ABAHUTU BONYINE !
Gacaca ni Urukiko rwashyiriweho ubwoko bw'Abahutu bonyine ! Ntaho urukiko nk'uru rwakwemerwa ku isi !
(2) Imaze kubona ko ibyo byaha byakozwe ku mugaragaro, mu maso ya rubanda rwose, abaturage babibonye bakaba ari bo babihamya, bakerekana ukuri ku byabaye, kandi bakagira uruhare mu gukurikirana no gucira imanza abakekwaho kuba barabigizemo uruhare;
Kwemeza ko ibyo byaha byakozwe ku mugaragaro si ukuri kuzuye. Koko hari ibyakozwe ku manywa y’ihangu. Ariko hari n’ibyakozwe rwihishwa ndetse na nijoro,abaturage batabireba !
Aha FPR irashaka kwemeza ko hagomba guhanwa gusa ibyaha abaturage n’abanyamakuru babonye ! Ikigamijwe ni ukwemeza ko ibyaha byakozwe na FPR rwihishwa atari ibyaha bigomba gukurikiranwa n’amategeko !
Impamvu ya mbere ituma FPR yitwaza iyi ngigo ni uko yizeye ko nta watinyuka kuyitunga urutoki mu nkiko gacaca kuko atarara atishwe ! Aha hari iterabwoba rihishe!
Impamvu ya kabiri ni uko FPR yibeshya ko ntawabonye ibyaha yakoze washoboye kurokoka kuko yari ifite stratégie yo kurimbura « les témoins»itababarira. Ushidikanya azasome ubuhamya bwa Nyakwigendera Liyetona Abdul Ruzibiza n’abandi basilikari ba FPR bavugisha ukuri. Kandi rero nta n’abapfira gushira, aborokotse iyo za Kivuye, Byumba, Nyacyonga….bahamya uko FPR yicaga urubozo abaturage ibihumbi n’ibihumbagiza ikoresheje :agafuni, kubafungira umutwe muri plastique kugera bishwe na asphyxie, kubasatura inda, kubashinga ibisuti mu kibuno bigahinguka mu mutwe, kuroga amazi, kubarasagura umugenda, gutega ibisasu bigahitana imodoka n'abagenzi….….Liyetona Abdul Ruzibiza we ntiyazuyaje kwemeza ko ubugome bwose Interahamwe zakoreye Abatutsi zabwigiye ku Nkotanyi !
Nuko rero aho FPR imariye gufata ubutegetsi igira itya yadukana agashya ngo ibyaha abasikari bayo bakoze byo si ibyaha, Inkiko Gacaca ntizigomba kubisuzuma ! Ngo abicanyi ni ABAHUTU BONYINE ! Akaga karagwira !
« Injustice » irenze iyo ni iyihe ? Niba Inkiko Gacaca zibujijwe gucira imanza abicanyi bose kimwe, ubwo se hari indi gahunda y’ubutabera buzima izo Inkiko Gacaca zari kuba zikigejeje ku Banyarwanda uretse gahunda mbisha yo gushimangira AKARENGANE , kakandikwa no mu mategeko y’igihugu ?!
(3)Imaze kubona ko gutanga ubuhamya ku byaha byakozwe ari inshingano ya buri munyarwanda ukunda igihugu cye, akaba nta wemerewe kugira impamvu iyo ari yo yose yitwaza ngo yange kuvuga ibyo yabonye;
Iyi ngingo nayo iragatsindwa n’Imana ! Igamije gusiga icyaha abaturage bose b’igihugu , maze ngo nibamara kucyivurugatamo basigare barebana ay'ingwe ,FPR yigaramiye ! Leta ya FPR yagennye iyi ngingo yari igamije kwikuraho uruskyo rwa jenoside ikarugereka ku baturage bonyine! Ikigamijwe ni uguteranya abaturage, kugira ngo bajyeho bashinjanye ibyabayeho n’ibitarabayeho, FPR yo yibere umwere nka Malayika !
Ubu Inkiko Gacaca zananije Abanyarwanda bitavugwa, mu mutwe no mu mitima: inzangano, urwikekwe, umujinya , agahinda, ishavu….byuzuye imitima ya benshi kubera guhatirwa gushinja , kugera n’ubwo bashinja ibinyoma ! Umunsi uwo mujinya wa rubanda waturitse, hashobora kuzangirika byinshi !
(4) Imaze kubona ko ari ngombwa kurandura burundu umuco wo kudahana kugira ngo ubutabera n'ubwiyunge bishobore kugerwaho mu Rwanda, bityo bikaba ngombwa ko hashyirwaho amategeko yatuma abakoze ibyo byaha n'ibyitso byabo bakurikiranwa, bagacirwa imanza vuba, ariko hatagamijwe guhana gusa, ahubwo hanagambiriwe kongera kubaka Umuryango Nyarwanda wasenywe n'ubuyobozi bubi bwoheje abaturage kurimbura bamwe mu bawugize;
Amagambo meza gusa gusa ! Aherekejwe no gushinyagura ! Nibyo koko umuco wo kudahana udacitse ubwiyunge ntibushoboka mu gihugu ! None se kurandura burundu umuco wo kudahana bizatangwa no guhishira ibyaha bya FPR kuko iri ku butegetsi no gushyiraho URUKIKO rugamije gahana no guhutaza ABAHUTU BONYINE ?
Inyangamugayo, oye ! Harya ngo FPR yo ni Malayika nta cyaha na kimwe yakoze ? Namwe murabyemera ?Abahutu bonyine nibo bicanye ? Iryo vanguramoko mwashowemo murabona mutagomba kurihanirwa ?
Niko FPR ibyumva ariko imyumvire nk'iyo niyo nyine yerekena ko Inkiko Gacaca nazo zaje zihishe gahunda yo kurimbura igice kimwe cy’Abanyarwanda bo mu bwoko bw’Abahutu ari nabyo bikwiye kwitwa « GENOCIDE JUDICIARE ».
Iyi "génocide judiciaire" (Imanza zirenga miliyoni imwe n'ibihumbi magana abiri :1 200 000 mu gihe cy'imyaka itarenze 7!) ikaba rwose yaratekerejwe, igapangwa neza, igashyirirwaho amategeko n'inkiko zihariye zo kuyishyira mu bikorwa ari nazo ziswe INKIKO GACACA ! Iyi yo yakozwe amahanga arebera, arangaye ariko anayishyigikiye bucece; naho abanyarwanda bo basa n'abasinziriye mu gihe Abahutu bari gushira uruhongohongo ! Umwihariko w'iyi génocide judiciaire ni uko ikorwa na Leta ya FPR-Inkotanyi, kandi iyo Leta ikaba ikiri ku butegetsi ndetse ikaba yigamba ko kurimbura Abahutu ari UBUTABERA iba igeza ku Banyarwanda ! Mbega umucuri ! Umunsi rubanda yakangutse igasaba FPR kwisobanura, mwitegure ko imizinga ishobora kuzavamo imyibano!
(5) Imaze kubona ko ari ngombwa ko Umuryango Nyarwanda ari wo ubwawo ugomba kwikemurira ibibazo byatewe na jenoside n'ingaruka zayo;
Iyi mpamvu ntigamije kurengera ubusugire bw’u Rwanda (souveraineté) nk'uko bamwe babyibeshyaho ahubwo yari igamije kurindagiza amahanga ( La Communauté internationale) kugira ngo abasilikari ba FPR bakoze ibyaha bakwepe Urukiko Mpanabyaha rwahyiriweho u Rwanda ruri Arusha, rutazabafata rukababuranisha! Kwiyemera ngo u Rwanda rushoboye kwikemurira kiriya kibazo cya jenoside kwari ukugira ngo Leta ya FPR ibeshye ko yo ubwayo izacira imanza abasilikari bayo bakoze ibyaha bikomeye , byahe byo kajya!
Iyi mpamvu kandi ni umwitangirizwa wahawe ibihugu by’amahanga kugira ngo bitavangira Leta ya FPR, bikajya birunguruka ibyo ikora, bikayibuza gucoca ABAHUTU uko ibishaka ! Yabigezeho, nizeye ko n’igihe cyo kubazwa ibyo yakoze, Leta ya Paul Kagame ntawe izitakana kandi akaba ari nta n'uzayitabara !
(6)Imaze kubona ko ari ngombwa gushyiraho ibihano byatuma ababihawe bikosora bakicuza ibyo byaha, bityo bakaba bahabwa uburyo bwo gusubizwa mu muryango w'abanyarwanda batabereye abandi baturage imbogamizi.
Iki ni ikinyoma kibisi cyo mu rwego rw’amareshyamugeni! Mu by’ukuri umuntu wakatiwe imyaka burundu y'akato cyangwa imyaka 30 wavuga ko ubuzima bwe bwose budapfuye ubusa ? Gusubiza mu muryango w’abanyarwanda umuntu warangije kuba igisenzegeri bimaze iki ?
Muri Afurika y'Epfo bahisemo kuvugisha ukuri no kubabarirana kuko benshi bari barahemutse! Ntibagombye gushyiraho ibihano byo gucoca igice kimwe cy’abanyagihugu ! Ubu igihugu cyabo kiri kwiyubaka mu gihe u Rwanda rukomeje gutirimuka rugana mu nyanja y’irondakoko n'umwirwane!
Inkiko gaca ntizaje ari igisubizo ku kibazo cya jenoside nyarwanda , ahubwo zo ubwazo ni ikibazo gikomeye !
Ni impamo y’Imana: nta munyarwanda urusha undi ubunyarwarwa! Nta n'uwavukiye kuba umugaragu ! Kuba umutwe wa politiki witwa FPR-Inkotanyi warazanye ba Nyagupfa (ABAHUTU-IBIPINGA n’IBIGARASHA) na ba Nyagukira (AGATSIKO k’Indobanure zifasha Paul Kagame gukandamiza Abanyarwanda ) mu gihugu cyacu , nta kizima na kimwe wagezeho uretse gucirira INTAMBARA RURANGIZA …FPR nikenyere rero iyirwane, dore ngiyi yaje !
BIRACYAZA....
Zelote Mahoro